Biskupiec

HISTORIA MIEJSCOWOŚCI

Miejscowość występowała w źródłach pod nazwami:

• w XVw. Bischofswerder
• w 1789 r. Biskupiecz
• w 1879 r. Biskupice
• w II poł. XIX w. Biskupiec

Według źródła pisanego miasto zostało założone 1325 r. przez biskupa pomezańskiego Rudolfa, który otrzymał 95-cio łanową wieś od kapituły chełmińskiej. W 1331r. miejscowości lokowano na prawie chełmińskim.Od 1339 r. do 1939 r. Biskupiec posiadał prawa miejskie Jego zabudowa urbanistyczna podobnie jak w Prabutach, Suszu czy Iławie była regularna, z tym tylko, że rynek biskupiecki miał kształt prostokąta o wymiarach 80 na 60 metrów. Dwie główne ulice wychodziły z jego rogów, trzecia z boku.

Na rynku stał ratusz (rozebrany w 1870 r., na jego miejscu w 1927 r. zbudowano nowy, który również nie dotrwał do czasów współczesnych, gdyż został zniszczony podczas działań wojennych w 1945 r). Kościół- podobnie jak w Suszu i Iławie zbudowano w części południowo-wschodniej, mury obronne posiadały trzy bramy wjazdowe: Prabucką, zwaną tez Kisielicką lub Piotrowską, Lipnikowską i Słupnikowską, żadna nie zachowała się do czasów współczesnych.

Polonizacja miasta rozpoczęła się już na początku XV w. i związana była z niewątpliwym wyludnieniem spowodowanym przez wojny polsko-krzyżackie tego okresu. Położenie na granicy z ziemią chełmińska, należącą od 1466 r. ponownie do Polski, sprawiło, że chociaż reformację wprowadzono w Biskupcu w 1540 r. (później niż w innych miastach tego rejonu), miasto zostało nazwane w dokumencie z 1613 r."prawie zupełnie papieskim”, a w 1625 r."w połowie katolickim”. Najbardziej jaskrawym przejawem walk religijnych w Biskupcu stało się zamordowanie w 1636 r. przez fanatycznego katolika pastora Stanisława Opolskiego

Po I wojnie światowej Biskupiec został terytorialnie przyznany Polsce, jednak na mocy przeprowadzonego plebiscytu w tym mieście 11 lipca 1920 r. znów wrócił do Niemiec.

Granicę miedzy Niemcami, a Polską stanowiła płynąca m.in. przez Biskupiec i Fitowo rzeka Osa.

Granica na rzece Osie między Polską a Niemcami (most Biskupiec – Fitowo) – zdjęcie ze strony internetowej

Pieczęć Rady Miasta (wielkości 3 cm) – zdjęcie ze strony internetowej

Pieczęć miejska Biskupca z herbem w środku ( wielkości 5cm) – zdjęcie ze strony internetowej

Podczas II wojny światowej Biskupiec utracił prawa miejskie stając się wsią włączoną administracyjnie do państwa polskiego.

HISTORIA KOŚCIOŁA EWANGELICKIEGO

W Biskupcu Pomorskim wybudowano w latach 1892-1894 r. kościół z funduszu legata biskupa chełmińskiego Jana Nepomucena Martwitza. Świątynię konsekrowano 16 września 1894 r. Patronem kościoła został św. Jan Nepomucen. Prawa parafialne nadano Biskupcowi Pomorskiemu 20 grudnia 1895 r.

W okresie II wojny światowej (1939-1945) kościół uległ częściowemu zniszczeniu.

Po wojnie pierwszym proboszczem był ks. Reinhold Salzwedel, który zmarł 1 maja1951 r. w wieku 53 lat. Został pochowany przy kościele od strony prezbiterium.

Kościół od strony rynku, zbliżenie wieży – zdjęcia grupa projektowa

Widok od strony ulicy – zdjęcie grupa projektowa

Ołtarze boczne – zdjęcia grupa projektowa

Ołtarz główny, chrzcielnica – zdjęcia grupa projektowa

Ambona, konfesjonał – zdjęcia grupa projektowa

Organy – zdjęcia grupa projektowa

Ciekawie zdobiona kropielnica, wejście główne (Ewelina Gisicka i Paulina Schabikowska uczennice gimnazjum)– zdjęcia grupa projektowa

Płyta nagrobna pierwszego powojennego proboszcza parafii– zdjęcia grupa projektowa

HISTORIA KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO

Gotycki kościół przy ul. Szkolnej 7 jest fundacją biskupa pomezańskiego Rudolfa. Jego budowę rozpoczęto po 1331 r.(lokacja miasta Biskupiec). W 1527 r. kościół został przejęty przez ewangelików. W 1575 r. uległ spaleniu. Odbudowany - spłonął ponownie w czasie pożaru miasta w 1726 r.

W czasie odbudowy podwyższono jego gotycką wieże, zmieniono także częściowo wyposażenie wnętrza.

W 1878 r. świątynię odremontowano, nadając elewacjom charakter klasycyzujący.

W 1889 r. dokonano remontu wnętrza, wyposażając świątynię w piece.

Od 1945 r. gotycki kościół ewangelicki przestał pełnić funkcje sakralne.

Obiekt został przejęty przez Gminę Biskupiec.

W jego wnętrzu urządzono magazyn.

Nie remontowany przez lata kościół uległ dewastacji.

W 1988 r. świątynię zwrócono Parafii Katolickiej, która od początku czyniła starania o pozyskanie środków na jej remont.

Widok od strony ulicy (lewa strona) – zdjęcia grupa projektowa

Wejście główne do świątyni – zdjęcia grupa projektowa

Widok od strony ulicy (prawa strona), widok od strony murów obronnych – zdjęcia grupa projektowa

CMENTARZE

Parafialny, znajdujący się w okolicach Osiedla 40 – lecia. Obecnie czynny.

Komunalny, znajdujący się w kierunku wsi Piotrowice. Obecnie czynny. Naprzeciwko bramy znajduje się pomnik poświęcony pamięci pomordowanej ludności Biskupca w czasie II wojny światowej.

Cmentarz komunalny, pomnik ofiar II wojny światowej – zdjęcia grupa projektowa

Cmentarz poniemiecki, ewangelicki usytuowany w kierunku wsi Piotrowice. Obecnie nieczynny. Dobrze zachowane groby z XIX i I połowy XX wieku.

Płyta nagrobna biskupa i jego pisarza (hipoteza grupy projektowej), monolit nagrobny – zdjęcia grupa projektowa

Grobowiec rodziny von Willig, w środku doskonale zachowane trumny – zdjęcia grupa projektowa

Płyty nagrobne, większość odkopywana przez grupę projektową – zdjęcia grupa projektowa

ZABYTKI

Pozostałości czternastowiecznych murów obronnych. Umiejscowione z tyłu kościoła katolickiego. Do czasów dzisiejszych zachowane fragmentarycznie. Nie zachowała się żadna z bram wjazdowych do miasta.

Mury obronne średniowiecznego miasta – zdjęcie grupa projektowa

Stara strażacka pompa. Usytuowana na wprost Ochotniczej Straży pożarnej w Biskupcu.

Pompa strażacka – zdjęcie grupa projektowa

Przytułek, dom kalek i sierot tzw. ”kryplak”. Działał w nim szpital dla ubogich (posiadał własne laboratoria, sprzęt medyczny i pralnię). Współcześnie dom mieszkalny.

Szpital dla ubogich i umysłowo chorych tzw. „krypel”- zdjęcie grupa projektowa

Dworzec „Biskupiec Miasto”. Linia Biskupiec – Piotrowice – Kisielice. Dziś nie istnieje, funkcjonuje jako budynek mieszkalny Usytuowany był w okolicy dzisiejszego targowiska. W niektórych miejscach zachowały się jeszcze ślady dawnych torów.

Dworzec „Biskupiec Miasto” – zdjęcie strona internetowa

CIEKAWOSTKI

Biskupiec był ważnym ośrodkiem handlowym, rocznie odbywało się 8 jarmarków. Znany był z wyrobów tkackich, szewskich i garbarskich. Największym zakładem przemysłowym XIX wieku w Biskupcu była fabryka maszyn rolniczych"Somoniza”. Miasteczko posiadało 24 sklepy różnej branży i 44 warsztaty rzemieślnicze. Czynna była cegielnia produkująca 350 tys. cegieł rocznie. W Biskupcu znajdowała się przy ulicy Lipowej bóżnica żydowska, mieszkało tu 10 rodzin żydowskich. Od 1906 r. Biskupiec posiadał własną gazetę"Gazetę Biskupską” drukowaną w Iławie do 1933 r.

W Biskupcu działało również Towarzystwo Gimnastyczne"Sokół”, a pracę kulturalną prowadziło Towarzystwo śpiewu"Lutnia”.

GALERIA STARYCH POCZTÓWEK I ZDJĘĆ „BISCHOFSWERDER” CZYLI BISKUPIEC

Dawne budynki i okolice rynku, dworzec kolejowy, diaspora w Biskupcu – zdjęcia strona internetowa

Diaspora, „krypel”, widok ogólny miasta Biskupca – zdjęcia strona internetowa

Poczta, rynek, rzeźnia, gazownia; Królewski Dwór, kościół – zdjęcia strona internetowa

Rynek i jego zabudowa – zdjęcia strona internetowa

Królewski Dwór, ulica kościelna– zdjęcia strona internetowa

Rynek z widokiem na kościół, stare kamienice – zdjęcia strona internetowa

Rynek miejski, ratusz a obecnie siedziba Gminy Biskupiec - zdjęcie strona internetowa

Ulica Kwiatowa różne ujęcia - zdjęcia strona internetowa