Ochrona przyrody oznacza: „zachowanie, właściwe wykorzystanie oraz odnawianie zasobów i składników przyrody, w szczególności dziko występujących roślin i zwierząt oraz kompleksów przyrodniczych i ekosystemów”.
Najstarszymi i powszechnie znanymi formami ochrony przyrody są:
- parki narodowe,
- rezerwaty przyrody,
- pomniki przyrody,
- parki krajobrazowe,
- zespoły przyrodniczo krajobrazowe,
- obszary chronionego krajobrazu,
- stanowiska dokumentacyjne,
- użytki ekologiczne,
- ochrona gatunkowa,
- parki (ogrody) wiejskie.
1. PARKI NARODOWE
Park narodowy to wielkoobszarowa (w Polsce o powierzchni ponad 1 tys. ha) forma ochrony przyrody, obejmująca jeden lub kilka ekosystemów mało lub zupełnie nie zmienionych przez osadnictwo i gospodarkę człowieka, gdzie ukształtowanie powierzchni, wody, szata roślinna i świat zwierzęcy wyróżniają się wybitnymi wartościami naukowymi, przyrodniczymi, społecznymi i kulturowymi.
Wokół parku narodowego tworzy się strefę ochronną – otulinę, w której obowiązują zasady ochrony środowiska zabezpieczające park przed szkodliwym oddziaływaniem czynników zewnętrznych.
W parkach narodowych stosuje się:
- ochronę ścisłą – polegającą na pozostawieniu ekosystemów w stanie nie zmienionym, zostaje całkowicie zaniechana ingerencja człowieka,
- ochronę częściową – dopuszczającą stosowanie zabiegów ochronnych w celu przywrócenia lub utrzymania określonego stanu przyrody.
W Polsce utworzono dotychczas 24 parki narodowe.
Na obszarze gminy Biskupiec i w jej pobliżu nie ma obecnie tej formy ochrony.
2. REZERWATY PRZYRODY
Rezerwat jest obszarem obejmującym zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym ekosystemy, siedliska przyrodnicze, a także określone gatunki roślin i zwierząt bądź elementy przyrody nieożywionej, mające istotną wartość ze względów naukowych, przyrodniczych, kulturowych lub krajobrazowych.
Rezerwaty mogą być objęte ochroną:
- ścisłą
- częściową
Pod względem przedmiotu ochrony rezerwaty dzielimy na: faunistyczne, krajobrazowe, leśne, torfowiskowe, florystyczne, wodne, przyrody nieożywionej, stepowe i słonoroślowe.
Wokół rezerwatu może być dodatkowo utworzona otulina, zabezpieczająca jego obszar przed szkodliwym oddziaływaniem czynników zewnętrznych.
Rola ochrony rezerwatowej jest szczególnie ważna ze względu na jej charakter, zakładający generalnie całkowite zachowanie danego fragmentu środowiska w niezmienionym stanie.
Na terenie gminy ustanowione zostały następujące rezerwaty przyrody:
TORFOWISKOWE:
- Kociołek – utworzono w 1958 roku dla ochrony dobrze zachowanego torfowiska przejściowego. Leży on na obszarze Nadleśnictwa Jamy, obejmując swoimi granicami obszar liczący 7,02 ha (w tym jest 0,90 ha wód i 6,12 ha torfowiska).
Rezerwat położony jest w północnej części pojezierza Brodnickiego, na styku strefy morenowej i obszarów sandrowych. Leży on w stosunkowo głębokim zagłębieniu terenowym, będącym wytopiskiem po martwym lodzie. W centrum obiektu znajduje się niewielki zbiornik wodny, będący pozostałością większego niegdyś jeziora dystroficznego.
Jest on otoczony torfowiskiem przejściowym, powstałym w wyniku zarastania jeziora.
Wokół torfowiska występują obszary leśne. Na terenie rezerwatu występują gatunki m.in. rosiczka okrągłolistna, widłak jałowcowaty, bagno zwyczajne, bagnica torfowiskowa, turzyca bagienna.
„Kociołek” – zdjęcie z książki
- Łabędź – został utworzony w 1958 roku. Jest to rezerwat ścisły o powierzchni 13,18ha, jego celem jest ochrona naturalnej roślinności z typowymi dla niej zespołami roślinności oraz rzadkimi składnikami naszej flory.
Omawiane torfowisko, położone w leśnictwie Krotoszyny, zajmuje śródleśne obniżenie terenowe, wypełnione u schyłku ostatniego glacjału bryłami martwego lodu. Po ich wytopieniu się powstało w tym miejscu płytkie jezioro morenowe, które z czasem zostało opanowane przez roślinność torfowiskową. Centralną część dawnego jeziora, o wysokim poziomie wodnym zajmuje torfowisko niskie z zespołami m.in. trzciny pospolitej, turzycy bagiennej, turzycy dzióbkowatej. Ku obwodowi lokalizują się zespoły mszarne, typowe dla torfowiska przejściowego, natomiast obrzeża zajmuje bór mieszany.
W rezerwacie zanotowano łącznie 246 gatunków roślin – panują wśród nich gatunki z rodziny traw, turzycowatych, złożonych i różowatych. W rezerwacie występują m.in. turzyce: bagienna, nitkowata, dzióbkowata, wełnianka wąskolistna, trzcina pospolita, siedmiopalecznik błotny, a z roślin objętych ochrona gatunkową: rosiczka okrągłolistna, wawrzynek wilczełyko, widłak jałowcowaty, kruszyna pospolita, barwinek pospolity. - Uroczysko Piotrowice – utworzony został w 1998 roku na powierzchni wynoszącej 49,07 ha. Jego celem jest utrzymanie ze względów naukowych i dydaktycznych dobrze zachowanych, naturalnych ekosystemów torfowiskowych wraz z przyległymi do nich powierzchniami leśnymi.
Rezerwat przedstawia niewielki kompleks torfowiskowo-leśny położony po zachodniej stronie jeziora Trupel, związany przestrzennie z lokalnymi zatorfieniami. Na jego terenie przeważają zbiorowiska niskotorfowiskowe, szczególnie wielopostaciowe zbiorowiska szuwarowe, duży jest też udział torfowisk przejściowych. Te ostatnie żywią grupę interesujących rzadkich gatunków roślin, m.in. bażynę czarną, rosiczkę okrągłolistną, storczyka krwistego i szerokolistnego, widłaka jałowcowatego. Z roślin objętych ochroną gatunkową, oprócz wymieniowych powyżej, występują w rezerwacie także grzebienie białe, porzeczka czarna, kruszyna pospolita, bagno zwyczajne, konwalia majowa.
Prócz zbiorowisk bagiennych i torfowiskowych w rezerwacie występują także powierzchnie boru mieszanego, porastającego siedliska mineralne. Ich stopień naturalności nie jest jednak wysoki.
Kompleks torfowiskowy – „Uroczysko Piotrowice”
– zdjęcia grupa projektowa.
FAUNISTYCZNE:
- Jezioro Karaś – jest rezerwatem o powierzchni 815,48 ha, położonym około 6km na południowy zachód od Iławy, między wioskami Karaś, Wonna i Skarszewo. Utworzono go w 1958 r. w celu ochrony miejsc lęgowych awifauny.
Rezerwat ten został wpisany na listę obiektów o międzynarodowym znaczeniu dla ptactwa wodno-błotnego, chronionych w ramach konwencji Ramsar. Wymieniony jest też wśród ostoi ptaków w Polsce. Wody stanowią 47 % powierzchni rezerwatu, lasy 29 %, a bagna 24 %.
Jezioro Karaś jest eutroficznym, zarastającym zbiornikiem wodnym o maksymalnej głębokości 2,8m, średnia głębokość wynosi 0,6 m. Lustro wody, zajmuje obecnie około 380 ha, podzielone jest na dwa plosa połączone płytkim, trudnym do przepłynięcia łodzią przesmykiem. Obydwa plosa otoczone są pierścieniem szuwarów, zarośli i bagiennych lasów. Zwłaszcza od strony północnej i zachodniej występują duże kompleksy trzęsawisk, turzycowisk, brzezin bagiennych o wielkiej wartości florystycznej i awifaunistycznej.
Moczary utrudniają dostęp do rezerwatu, stanowią też strefę buforową chroniącą to płytkie jezioro przed dopływem biogenów. Jezioro charakteryzuje się szybko postępującym zarastaniem oraz silnymi procesami torfotwórczymi. Dominującym typem roślinności podwodnej są ramienice, tworzące zbiorowiska, reprezentujące różne zespoły. Zajmują one około 90 % ogólnej powierzchni dna jeziora.
Natomiast roślinność nadwodna reprezentowana jest przez bujnie rozwijającą się roślinność szuwarową, poza którą rozciągają się rozległe torfowiska niskie. W rezerwacie występują również rośliny chronione np. grążel żółty, grzebienie białe i północne, rosiczka okrągłolistna i długolistna, wawrzynek wilczełyko, kruszczyk błotny, podkolan biały.
Na terenie rezerwatu zarejestrowano występowanie 156 gatunków ptaków, w tym 83 gatunki lęgowe, 7 gatunków gnieżdżących się w bezpośrednim sąsiedztwie a regularnie żerujących w rezerwacie, reszta to ptaki przebywające tu na przelotach.
Najbogatsze gatunkowo są otaczające jezioro brzeziny bagienne, w których gniazduje aż 45 gatunków. Brzeziny bagienne i trzęsawiska są miejscem gniazdowania około 170 par podróżniczka, największej ze znanych obecnie w środkowej Europie populacji tego gatunku. „Jezioro Karaś” znane jest przede wszystkim jako miejsce występowania gęgawy.
W rezerwacie gniazdują również śmieszki, perkozy dwuczube, perkozy rdzawoszyje, zauszniki, krzyżówki, łyski, łabędzie nieme, rybitwy zwyczajne, błotniaki stawowe, żurawie, bąki, bączki, cyranki, głowienki, czernice, płaskonosy, kanie czarne.
Ponadto z innych gatunków rzadkich wyprowadzają tu lęgi: samotnik, kszyk, droździk, strumieniówka, łozówka, potrzos, remiz i wąsatka.
Do największych rzadkości wśród awifauny lęgowej rezerwatu należy hełmiatka (1-2 pary) i prawdopodobnie lęgowy świstuń.
Na żer zlatują do rezerwatu liczne czaple siwe, bociany białe i czarne, bieliki i rybołowy, orlik krzykliwy i kania ruda. Widziano tu też czaplę białą, orła przedniego i orzełka włochatego oraz wydrzyka (nieokreślonego gatunku).
W trzcinowiskach chętnie przebywają watahy dzików, spotkać tu można wydrę, norkę amerykańską, tchórza, lisa i jenota.
Jezioro podlega naturalnemu procesowi starzenia się.
3. POMNIKI PRZYRODY
Pomnikami przyrody są pojedyncze twory lub skupienia tworów przyrody żywej lub nieożywionej, o szczególnej wartości naukowej, historyczno-pamiątkowej, kulturowej i krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów.
Na terenie gminy znajdują się 24 pomniki przyrody, na które składają się:
- 13 pojedynczych, okazałych drzew (4 dęby, 1 lipa, 1 buk, 2 modrzewie, 1 jawor, 1 klon srebrzysty, 1 żywotnik zachodni, 2 jabłonie płonki),
- 11 skupień drzew.
Tab. Wykaz pomników przyrody na terenie gminy Biskupiec
| l.p. | Rodzaj pomnika (obwód; wysokość drzewa w m.) | Określenie położenia | rokuznania |
| 1 | Dąb „Kubuś” (4,44;16) | Park Wielka Tymawa | 1954 |
| 2 | Lipa drobnolistna (3,4; 22) | Park Babalice | 1985 |
| 3 | Dąb szypułkowy (3,9; 23) | Park Sędzice | 1985 |
| 4 | Skupienie 2 drzew: lipa drobnolistna (7,7; 32), kasztanowiec (3,7; 30) | Park Łąkorek | 1986 |
| 5 | Skupienie 2 drzew: sosna pospolita (2,62; 22), buk pospolity (2,31; 24) | Leśnictwo Grabiny | 1988 |
| 6 | Skupienie 3 dębów (3,8 – 4,2; 23 – 25) | Biskupiec (kościół ewangelicki) | 1993 |
| 7 | Buk pospolity (4,36; 25) | Park Wielka Tymawa | 1993 |
| 8 | Jawor (3,25; 24) | Park Wonna | 1993 |
| 9 | 6 żywotników zachodnich (1,52 – 2,30; 20 – 24) | Oddz. Leśny 41m Krotoszyny | 1994 |
| 10 | Skupienie 2 drzew: lipa drobnolistna (4,75; 23), brzoza brodawkowata (2,75; 23) | Oddz. Leśny 1h Krotoszyny,nad jez. Trupel | 1994 |
| 11 | Dąb (3,2; 33) | Nad jez. Trupel oddz. 3b | 1994 |
| 12 | Skupienie 12 drzew: 2 wiązy szypułkowe (2,58 – 4,12; 22 – 24), dąb szypułkowy (3,29; 22), 4 klony zwyczajne (2,58 – 3,15; 20 – 28), lipa drobnolistna (3,95; 24), 2 graby pospolite (2,01– 2,9; 19 -20), jawor (2,72; 24), topola biała (4,83; 32) | Park w Łąkorku | 1994 |
| 13 | Modrzew (2,64; 30) | Oddz. 197t Leśnictwo Lipowa Góra | 1994 |
| 14 | Aleja 780 drzew: 731 dębów, 45 lip, 3 jesiony, klon ( 0,74 – 3, 81; 8 – 35) | Przy drodze:Biskupiec – Piotrowice– granica powiatu | 1996 |
| 15 | Klon srebrzysty (3,05; 18) | Przy drodze Sędzice – Mierzyn | 1996 |
| 16 | Skupienie 66 daglezji (1,51 – 2,30; 20 – 35) | Oddz. 161a Leśnictwo Lipowa Góra | 1996 |
| 17 | Skupienie 6 modrzewi (2,15 – 2,87; 35 – 36) | Oddz. 138a i 138c Leśnictwo Wąkop | 1996 |
| 18 | Dąb szypułkowy (3,30; 18) | Przy Szkole Podstawowej w Biskupcu | 1998 |
| 19 | Skupienie 9 drzew: 2 dęby szypułkowe (3,62; 20) (3,88; 22), 3 buki pospolite (3,0 – 3,2; 20), 3 lipy drobnolistne (3,11– 5,04; 19–25), buk pospolity odm. czerwonolistna (2,94; 20) | Park w Czachówkach | 1998 |
| 20 | Skupienie 4 dębów szypułkowych (3,32 – 4,28; 18 – 22) | Czachówki przy drodze polnejw strefie ochronnej parku wiejskiego | 1998 |
| 21 | Skupienie 3 drzew: 2 buki pospolite (3,5; 22), (3,97; 16), jawor (3,76; 18) | Czachówki | 1998 |
| 22 | Żywotnik zachodni (2,30; 18) | Ostrowite dz.96/1 | 2000 |
| 23 | Jabłoń płonka (1,12; 13,5) | Krotoszyny dz. 39 LP | 2002 |
| 24 | Jabłoń płonka (1,12; 18) | Krotoszyny dz. 40 LP | 2002 |
| 25 | Modrzew (2,6; 32) | Krotoszyny dz. 39 LP | 2002 |
Drzewa pomnikowe – dąb szypułkowy i buki pospolite w parku w Czachówkach – zdjęcia grupa projektowa.
4. PARKI KRAJOBRAZOWE
Parki krajobrazowe są obszarami chronionymi ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe, a celem ich utworzenia jest zachowanie, popularyzacja i upowszechnianie tych wartości w warunkach racjonalnego ekologicznego gospodarowania, zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju.
Odpowiednio przystosowane do wybranych form turystyki (preferowane krajoznawstwo), zachowują użytkowanie rolnicze, leśne i rybackie w takim zakresie, aby nie naruszyć równowagi ekologicznej ekosystemów.
Na obszarze gminy położony jest częściowo 1 park krajobrazowy:
Mapa Brodnickiego Parku Krajobrazowego – zdjęcie z folderu
Brodnicki Park Krajobrazowy – utworzono w 1985 roku. Położony jest na pograniczu województw: kujawsko-pomorskiego i warmińsko mazurskiego, na terenie gmin: Biskupiec Pomorski, Brzozie, Jabłonowo Pomorskie, Kurzętnik i Zbiczno, a projekt przewiduje powiększenie Parku o część gminy Brodnica. Powierzchnia Parku wraz z projektem jego powiększenia wynosi 16 685 ha. Obejmuje centralną, najbardziej atrakcyjną przyrodniczo i krajobrazowo część Pojezierza Brodnickiego.
Polodowcowa rzeźba terenu Parku charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem. Współdominują pagórkowate obszary wysoczyzny morenowej oraz bardziej płaskie, pokryte lasami powierzchnie sandrowe. Rozcięte są one głębokimi rynnami polodowcowymi, wśród których swą wielką malowniczością wyróżniają się rynny Skarlanki i Strugi Brodnickiej, łączące ciągi jezior. Na obszarze Brodnickiego Parku Krajobrazowego znajduje się około 60 jezior, a do największych należą: Wielkie Partęczyny (324 ha), Sosno (198 ha),
Łąkorz (162 ha), Głowińskie (131ha), Zbiczno (128 ha) i Ciche (110 ha). W większości są to jeziora rynnowe o wydłużonym kształcie.
W szacie roślinnej przeważają lasy, których rozległy kompleks zajmuje ponad 40 % powierzchni Parku. Dominują różne postacie borów mieszanych i sosnowych. Mniejsze powierzchnie zajmują lasy liściaste takie jak grądy, łęgi i olsy. Bardzo duży udział mają tutaj lasy ochronne, a także drzewostany nasienne i ostoje zwierzyny.
Znamienną cechą Brodnickiego Parku Krajobrazowego jest występowanie naturalnych zbiorowisk torfowiskowych, szuwarowych i wodnych.
Flora Parku charakteryzuje się dużą różnorodnością i bogactwem gatunków. Stwierdzono tutaj około 950 gatunków roślin naczyniowych. Wiele z nich podlega ochronie całkowitej bądź częściowej, a zachowały się także gatunki reliktowe.
Bogata jest też fauna. Wśród ptaków do osobliwości zaliczyć należy m.in. orlika krzykliwego, bociana czarnego, perkoza dwuczubego (godło Parku),żurawia i kormorana czarnego. Zaobserwować tutaj można także orla bielika. Na wodach jezior licznie występują łabędzie, kaczki krzyżówki i perkozy. Z grupy ssaków na uwagę zasługują sprowadzone tutaj niedawno bobry, których ślady żerowania spotkać można nad rzeką Skarlanką w Grzmięcy, nad jeziorem Wielkie Partęczyny i jeziorem Łąkorz.
O wysokiej randze przyrodniczej obszaru świadczy fakt utworzenia tu siedmiu rezerwatów przyrody. Na terenie Parku znajduje się kilkadziesiąt pomników przyrody, głównie drzew.
Jeden z cieków w Brodnickim Parku Krajobrazowym – zdjęcie grupa projektowa.
5. ZESPOŁY PRZYRODNICZO – KRAJOBRAZOWE
Zespoły przyrodniczo krajobrazowe wyznacza się w celu ochrony wyjątkowo cennych fragmentów krajobrazu naturalnego i kulturowego dla zachowania jego wartości estetycznych.
Tak więc, w zespołach przyrodniczo-krajobrazowych chroni się: konfigurację terenu, stosunki wodne, charakter i skład gatunkowy drzewostanu, runo leśne, a także występujące na tym terenie zabytki kultury.
W gminie Biskupiec istnieją 2 zespoły przyrodniczo-krajobrazowe – utworzone w 1998 roku:
- Oz Tymawski – obszar lasu o powierzchni 13,75 ha (znajdujący się na terenie wsi Tymawa Wielka) jest położony na wale ozowym o długości ok. 980 m i szerokości 200 m, o wysokości względnej 29 m. Oz jest porośnięty drzewostanem mieszanym z udziałem dębu, buka, modrzewia, jesionu i lipy. Wiek drzewostanu określa się na ok. 130 lat. W drzewostanie znajdują się stanowiska lęgowe wielu gatunków ptaków objętych ochroną.
- Las Słupnicki – obszar lasu o powierzchni 1,37 ha położony na terenie wsi Słupnica nad rzeczką Młynówką. W składzie gatunkowym występuje dąb, jesion, lipa i klon. Wiek drzewostanu wynosi ok. 150 lat. Znajduje się tu 11 drzew o wymiarach pomnikowych:
2 jesiony wyniosłe o obwodzie 2,87 m i 3,10 m, 5 dębów o obwodach od 3,16 m do 3,36 m,
buk o obwodzie 3,11 m i 3 lipy drobnolistne o obwodach od 3,16m do 3,23 m.
Na terenie zespołu znajduje się grodzisko późnośredniowieczne.
Fragment Lasu Słupnickiego – zdjęcie grupa projektowa.
6. UŻYTKI EKOLOGICZNE
Użytkami ekologicznymi są zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów, mających znaczenie dla zachowania unikatowych zasobów genowych i typów środowisk jak: naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne „oczka wodne”, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, laty użytkowej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce itp.
Celem wprowadzenie tej formy ochrony była konieczność zachowania pozostałości ekosystemów naturalnych i subnaturalnych oraz zachowanie możliwie największej różnorodności. Uznanie za użytki ekologiczne izolowanych dotychczas niewielkich powierzchni, umożliwia często ich przetrwanie.
Spośród 146 miejsc, zakwalifikowanych do ochrony jako użytki ekologiczne na obszarze powiatu nowomiejskiego – 130 położonych jest na terenie gminy Biskupiec.
Charakter przyrodniczo-geograficzny użytków ekologicznych jest zróżnicowany.
Największą grupę stanowią bagna, znacznie mniejsze powierzchnie zajmują łąki śródleśne, np. nad rzeką Osą oraz oczka wodne.
Śródleśne oczko w leśnictwie Lipowa Góra (użytek ekologiczny) – zdjęcie grupa projektowa.
7. OBSZARY CHRONIONEGO KRAJOBRAZU
Obszary chronionego krajobrazu są to tereny chronione ze względu na wartości krajobrazowe, zróżnicowane ekosystemy, występowanie korytarzy ekologicznych, a celem ich tworzenia jest wiązanie terenów poddanych ochronie w systemy oraz zapewnienie możliwości zaspokajania potrzeb społecznych w zakresie turystyki, wypoczynku i rekreacji.
Na terenie powiatu nowomiejskiego znajdują się 4 obszary chronionego krajobrazu, zajmujące ok. 40 % jego powierzchni.
Na obszarze gminy położony jest częściowo 1 obszar objęty tą formą ochrony:
Skarliński Obszar Chronionego Krajobrazu – zajmuje powierzchnię 6 349 ha, położony na terenie gmin: Nowe Miasto Lubawskie z/s w Mszanowie i Biskupiec.
Chroni głównie rozległy kompleks leśny, obejmuje ponadto zasięgiem jezioro Skarlińskie od strony północnej wraz z jego rynną. Wysokie walory krajobrazowe stwarzają dogodne warunki dla rozwoju rekreacji.
8. STANOWISKA DOKUMENTACYJNE
Stanowiskami dokumentacyjnymi przyrody nieożywionej są nie wyodrębniające się na powierzchni lub możliwe do udostępnienia, ważne pod względem naukowym i dydaktycznym miejsca występowania formacji geologicznych, nagromadzeń skamieniałości lub tworów mineralnych oraz fragmenty eksploatowanych i nieczynnych wyrobisk powierzchniowych i podziemnych.
W Polsce utworzone dotąd 87 stanowisk dokumentacyjnych, natomiast w województwie warmińsko-mazurskim utworzono zaledwie kilka obiektów tego typu.
Na obszarze gminy Biskupiec nie ma obecnie tej formy ochrony.
9. OCHRONA GATUNKOWA
Ochrona gatunkowa to prawna forma ochrony wybranych gatunków roślin, grzybów i zwierząt przed bezpośrednim oddziaływaniem człowieka.
Rozróżnia się ochronę gatunkową całkowitą i częściową.
Bluszcz pospolity- gatunek prawnie chroniony – zdjęcie grupy projektowej.
10. PARKI WIEJSKIE
Parki wiejskie (nie są prawną formą ochrony) to założenia dworsko-parkowe i pałacowo-parkowe będące charakterystycznym elementem krajobrazu kulturowego terenów wiejskich.
Posiadają one wielką wartość ekologiczną, gdyż są jedynymi enklawami zieleni wysokiej na bezleśnych obszarach kraju. Wraz z zadrzewieniami przydrożnymi, śródpolnymi i nawodnymi powstrzymują degradację gleb, mają znaczenie wodochronne i wywołują korzystne zmiany mikroklimatyczne.
Na terenie gminy parki wiejskie znajdują się w wielu miejscowościach:
Babalice, Bielice, Biskupiec, Czachowki, Wielka Wólka, Łąkorek, Łąkorz, Osówko, Ostrowite, Podlasek Mały, Sędzice, Słupnica, Wielka Tymawa, Wardęgowo i Wonna.
Niektóre z nich posiadają charakter zabytkowy, np. w Ostrowitem.
Fragment parku wiejskiego w Czachówkach – zdjęcie grupa projektowa.
Cały teren powiatu nowomiejskiego (w tym gminy Biskupiec) znajduje się w granicach obszaru funkcjonalnego Zielone Płuca Polski.
Celem istnienia ZPP jest promowanie rozwoju proekologicznego, utrzymanie zrównoważonych struktur przestrzennych dla zapewnienia wysokiego standardu środowiska przyrodniczego.
