Poradnik krok po kroku
Stowarzyszenie jest zakładane na zebraniu założycielskim przez co najmniej 15
osób, które stają się członkami założycielami stowarzyszenia. Kto może założyć
stowarzyszenie? Jakie są etapy jego tworzenia?
Stowarzyszenie jest zakładane na zebraniu założycielskim przez co najmniej 15
osób, które stają się członkami założycielami stowarzyszenia. Na zebraniu
założycielskim podejmują one uchwały o: powołaniu organizacji, wyborze
komitetu założycielskiego, uchwaleniu statutu (art. 9 i 10 ustawy Prawo o
stowarzyszeniach), mogą też wybrać zarząd i komisję rewizyjną. Następnie
komitet założycielski składa wniosek (razem z wymaganymi załącznikami) o
rejestrację stowarzyszenia do Krajowego Rejestru Sądowego. Stowarzyszenie
uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do KRS.
Kto może założyć stowarzyszenie? Kto może być członkiem
stowarzyszenia?
Stowarzyszenia mogą tworzyć obywatele polscy, mający pełną zdolność do
czynności prawnych (osoby, które ukończyły 18 lat i nie są
ubezwłasnowolnione) i nie pozbawieni praw publicznych (art. 3 ust. 1).
Małoletni poniżej 16 lat może należeć do stowarzyszenia, jeśli wyrażą na to
zgodę jego przedstawiciele ustawowi (np. rodzice), nie może jednak korzystać z
biernego i czynnego prawa wyborczego. Natomiast małoletni w wieku 16-18 lat
(mający ograniczoną zdolność do czynności prawnych) może należeć do
stowarzyszenia oraz korzystać z biernego i czynnego prawa wyborczego, ale w
składzie zarządu danego stowarzyszenia większość muszą stanowić osoby o
pełnej zdolności do czynności prawnych.
Jeżeli jednak jednostka organizacyjna stowarzyszenia zrzesza wyłącznie
małoletnich, mogą oni wybierać i być wybierani do władz tej jednostki (art. 3
ust. 2 i 3).
Cudzoziemiec, niemający zameldowania na terytorium Polski, może wstąpić do
stowarzyszenia, którego statut przewiduje taką możliwość. Cudzoziemcy,
mający zameldowanie w naszym kraju, mogą tworzyć stowarzyszenia zgodnie z
przepisami obowiązującymi obywateli polskich (art. 4 ust. 1 i 2).
Osoba prawna może być tylko członkiem wspierającym stowarzyszenia (art. 10
ust. 3). Ustawa nie określa jednak szczegółowo, na czym polega „bycie
członkiem wspierającym stowarzyszenia” – powinien to regulować statut.
Stowarzyszenia, w liczbie, co najmniej 3, mogą także założyć związek
stowarzyszeń (federację). Założycielami i członkami związku mogą być także
inne osoby prawne, z tym, że osoby prawne mające cele zarobkowe mogą być
członkami wspierającymi (art. 22 ust. 1).
Kiedy, na jakim etapie zakładania stowarzyszenia, trzeba mieć
statut?
Statut to najważniejszy wewnętrzny dokument – „konstytucja” stowarzyszenia
– to pisemnie potwierdzona informacja o zasadach jego działania. Jest
uchwalany przez członków założycieli na zebraniu założycielskim.
Zwołanie i przeprowadzenie zebrania założycielskiego
Pierwszym krokiem prowadzącym do zarejestrowania stowarzyszenia jest
zwołanie zebrania założycielskiego, które podejmuje oficjalną uchwałę o
powołaniu do życia stowarzyszenia. Tutaj można obejrzeć film instruktażowy, o
tym jak zorganizować zebranie założycielskie stowarzyszenia:
http://www.youtube.com/watch?v=9_K5UlgFFU4&feature=player_embedded
Kolejne etapy zebrania założycielskiego to:
- wybór komitetu założycielskiego;
- podjęcie uchwały o powołaniu stowarzyszenia, przyjęciu statutu;
- wybór władz (zarządu i komisji rewizyjnej).
Pamiętajmy, że wybranie zarządu i komisji rewizyjnej nie jest warunkiem
koniecznym do zarejestrowania stowarzyszenia, władze stowarzyszenia można
wybrać w terminie późniejszym – po zarejestrowaniu w KRS, czyli na pierwszym
walnym zebraniu już zarejestrowanego stowarzyszenia. Po co więc wybierać od
razu zarząd i komisję? Ze względów praktycznych – to rozwiązanie ma bowiem
tę zaletę, że nie trzeba tuż po zarejestrowaniu w KRS zwoływać walnego
zebrania, aby wybrać zarząd i komisję rewizyjną, a dodatkowo płacić za
zgłoszenie zmian do KRS.
W zebraniu założycielskim musi wziąć udział co najmniej 15 osób. Staną się one
członkami założycielami danego stowarzyszenia. Warto zaprosić kilka osób
więcej, gdyby okazało się, że ktoś z jakiejś przyczyny nie dotrze na zebranie.
Więcej o tym, kto może założyć stowarzyszenie czytaj tutaj:
http://www.ngo.pl/x/342819
Żeby sprawnie przeprowadzić zebranie należy wcześniej ustalić różne szczegóły
organizacyjne: wybrać miejsce i ustalić termin zebrania, znaleźć osobę, która
sprawnie poprowadzi zebranie, a także osobę, która spisze protokół z zebrania i
przygotuje niezbędne dokumenty.
Przed zebraniem założycielskim przygotowujemy:
- Projekt statutu
Wstępny projekt statutu dobrze jest przygotować wcześniej (czyli przed
zwołaniem zebrania założycielskiego) i dostarczyć go do wglądu wszystkim
członkom przyszłego stowarzyszenia. Głosowanie za przyjęciem statutu i jego
zatwierdzenie musi mieć miejsce na zabraniu założycielskim. - Dokumenty:
A. Listę członków założycieli z danymi: imię i nazwisko; data i miejsce
urodzenia; miejsce zamieszkania (art. 12 ustawy Prawo o stowarzyszeniach
mówi o “miejscu zamieszkania”, ale zdarza się, że KRS żąda podania adresu
zameldowania); numer dowodu osobistego, PESEL (obowiązek ich
zamieszczenia nie wynika z ustawy Prawo o stowarzyszeniach, ale często
sędziowie w KRS oczekują ich podania); własnoręczny podpis (bardzo ważne!).
Listę możemy mieć od razu pełną lub możemy ją uzupełnić o brakujące
informacje przed zebraniem lub w trakcie zebrania. Wygodnie jest, jeśli ta sama
lista zawiera (też) oświadczenie członków założycieli o: posiadaniu
obywatelstwa polskiego, pełnej zdolności czynności prawnych i pełni praw
obywatelskich (zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy Prawo o stowarzyszeniach).
Listę trzeba przygotować w dwóch egzemplarzach, które składamy w KRS.
Uczestnicy zebrania podpisują oba egzemplarze.
B. Teksty uchwał, które muszą być podjęte w trakcie zebrania:
– uchwała o powołaniu stowarzyszenia – uchwała nr 1;
– uchwała o przyjęciu statutu – uchwała nr 2;
– uchwała o wyborze komitetu założycielskiego – uchwała nr 3.
Ewentualnie można też podjąć uchwałę o wyborze zarządu – uchwała nr 4 oraz
uchwałę o wyborze organu kontroli wewnętrznej – komisji rewizyjnej – uchwała
nr 5.
Uchwały można wpisać do protokołu zebrania lub dołączyć jako załączniki do
protokołu. Wszystkie uchwały stanowiące załączniki do protokołu zebrania
podpisuje przewodniczący zebrania i protokolant (sekretarz). Przykładowe
wzory tych uchwał można znaleźć na dole strony.
Proponowany, przykładowy przebieg zebrania założycielskiego:
- Przedstawienie celu zebrania oraz jego uczestników.
- Ustalenie sposobu głosowania i podejmowania uchwał.
- Wybór przewodniczącego (prowadzi spotkanie) i sekretarza (sporządza protokół z zebrania) – kandydaci mogą zgłosić się sami lub zostać zgłoszeni przez inne osoby. Ostateczny wybór dokonywany jest w głosowaniu jawnym – przechodzą osoby, które uzyskają najwięcej głosów.
- Wybór komisji skrutacyjnej, która zbiera i liczy głosy (komisję powołujemy, jeżeli głosowanie jest tajne, czyli jeśli statut przewiduje taki sposób głosowania).
- Podjęcie uchwały o powołaniu stowarzyszenia (uchwała nr 1).
- Dyskusja nad statutem, zgłoszenie i ewentualne zatwierdzenie poprawek oraz uwag.
- Podjęcie uchwały o przyjęciu statutu (uchwała nr 2).
- Zgłoszenie kandydatów i wybór komitetu założycielskiego (np. 2-3 osoby) stowarzyszenia w głosowaniu jawnym (podjęcie uchwały o wyborze komitetu założycielskiego – uchwała nr 3). Ewentualnie (ewentualnie, ponieważ nie ma takiej konieczności prawnej, ale ze względów praktycznych jeśli jest to możliwe, warto wybrać zarząd i komisję rewizyjną od razu):
Wybór władz stowarzyszenia: zarządu i organu kontroli wewnętrznej, np. komisji rewizyjnej (podjęcie dwóch uchwał o wyborze władz – uchwały nr 4 i 5). Podjęcie uchwały w sprawie wyboru prezesa, skarbnika i innych osób mających pełnić określone funkcje w zarządzie stowarzyszenia. Warto dokonać takiego wyboru od razu, ponieważ na formularzu KRS-WK, który jest załącznikiem do wniosku o rejestrację stowarzyszenia jest pole, w którym należy wpisać funkcje osoby w organie reprezentacji (art. 12). - Zamknięcie zebrania. Na tym kończy się zebranie założycielskie. Komitet założycielski, który bierze na siebie formalności związane z rejestracją, musi teraz wypełnić właściwe formularze oraz kompletować wymagane dokumenty i załączniki. Komitet założycielski powinien też dopilnować, aby został spisany protokół z zebrania założycielskiego.
